Galeria Malarstwa w Grodźcu

[Bruno Petrowicz Catalan]

Król pije


Obraz olejny flamandzkiego malarza Jacoba Jordaensa namalowany ok. 1638.
Artysta przedstawił na obrazie rozbawiony tłum biesiadników celebrujących święto Trzech Króli. Na obrazie na środkowym planie widać grubego monarchę ze szklanym kielichem wznoszącego toast. Towarzyszy mu królowa, na kolanach której siedzi dziecko. Za nimi stoi mężczyzna grający na dudach a po przeciwnej stronie błazen z ręką sięgającą za dekolt siedzącej damy. Obraz wypełniony jest innymi postaciami z pucharami w dłoni i bawiącymi się dziećmi. U góry znajduje się papuga w klatce a na dole pies. Na uwagę zasługuje przedstawienie martwej natury, m.in. szklanego kielicha wznoszonego do toastu oraz przedmiotów leżących na stole, składających się na skromny posiłek złożony z szynki i chleba.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Dobry Pasterz


Obraz hiszpańskiego malarza Bartoloméa Estebana Murilla powstał w roku 1660.
Tematyka dzieła jest nawiązaniem do jednej z przypowieści ewangelicznych oraz Psalmu 23. Murillo przedstawił Jezusa Dziecię jako małego pasterza, trzymającego odnalezioną owcę. W tle widnieją ruiny pogańskiej świątyni oraz pasące się w dali stado. Mały pasterz trzyma w ręce kij-laskę pasterską. Nad jego głową wyraźnie zarysowana została żółta aureola. Pasterz siedzi na brzegu skały. Jest bosy, nosi czerwonawą tunikę.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Drzemiąca staruszka


Obraz barokowego malarza Nicolaesa Maesa powstały około roku 1655.
Artysta przedstawił skromnie urządzone pomieszczenie, a w nim postać starszej kobiety, która zasnęła podczas lektury. Staruszka siedzi przy stole z głową opartą na ręce. Na kolanach ma otwartą księgę, na której spoczywa jej prawa dłoń trzymająca okulary. Na stole przykrytym czerwoną tkaniną leży otwarta na Księdze Amosa Biblia. Obok na poduszce leży odłożona robótka ręczna, w głębi dostrzec można jeszcze kilka przedmiotów: klepsydrę, klucz na ścianie, świecznik, dzbanek i dwie książki w głębi.

Obraz jest ciemny, scena została oświetlona ostrym światłem z niewidocznego źródła z lewej strony, które koncentruje się na twarzy kobiety i przedmiotach leżących na stole. Mroczna kolorystyka i wykorzystanie efektów chiaroscuro świadczy o wpływie Rembrandta, który był przez pewien czas nauczycielem Maesa.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Anna Neumann Herrin von Murau


Malarz nie jest znany.
Anna Neumann von Wasserleonburg (1535–1623) była piękną, bardzo przedsiębiorczą i pewną siebie kobietą renesansu. Urodziła się 25.11.1535 roku w Villach i tam dorastała. W wieku 22 lat wyszła za Hansa Jakob Freiherr von Thannhausen i dała mu dwie córki - Elisabeth i Barbara. Thannhausen zmarł po zaledwie trzech latach małżeństwa. Po raz drugi za namową matki wyszła za mąż w 1565 roku za barona Christofa II z Liechtensteinu, którego rodzina już od kilku lat posiadała rozległą majętność Murau. Niebawem drugi jej mąż również zmarł, a ona stała się jedyną spadkobierczynią i odtąd nazwała się "Mistress of Murau". W sumie przeżyła pięciu mężów, a jej majątek rósł nieprzerwanie i stał się największa fortuna w Styrii. Anna Neumann zmarła 18 grudnia 1623 roku w wieku 88 lat jako protestantka. Z tego powodu odmówiono jej grobu w kościele parafialnym. Chociaż arcybiskup Salzburga zezwolił na pogrzeb w kościele, ale pogrzeb ciała miał miejsce w Kościele św. Elżbiety (obecnie kościołem protestanckim), tak że głowa spoczęła przed kościołem. Dopiero w 1873 roku otrzymała ostateczne miejsce spoczynku w kościele klasztoru kapucynów.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Ostatnia Wieczerza



Obraz hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco.
Motyw Ostatniej Wieczerzy jest jednym z najczęściej przedstawianych w sztuce sakralnej. Przeważnie ukazywano dwunastu apostołów siedzących za stołem przodem do widza. Układ postaci bywał różny, lecz El Greco zdecydował się na innowacyjne rozwiązanie kompozycyjne. W komnacie o dwojgu drzwiach, po obu stronach kwadratowego stołu siedzą apostołowie. W centralnej części dominującą postacią tworzącą wierzchołek trójkąta jest Jezus. Uczniowie wydają się poruszeni usłyszaną nowiną o zdradzie. Szaty prawie wszystkich uczniów utrzymane są w podobnej szkarłatnoczerwonej tonacji, jedynie Judasz siedzący tyłem do widza odziany jest na czarno. El Greco bardzo wyraziście zaakcentował jego postać skupiając na nim ciężar winy zdrady oraz czyniąc go głównym bohaterem przedstawionej sceny. Prostokątne drzwi i kwadratowe kafelki posadzki zwiększają perspektywę, potęgując iluzję głębi obrazu.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Pogrzeb Atali


Jedno z najpopularniejszych dzieł Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson. Powstało w 1808 roku.
Malarz zilustrował tragiczny finał historii opowiedzianej przez François-René de Chateaubrianda w powieści Atala albo miłość dwojga tubylców z 1801 roku. Atala była Metyską, córką Hiszpana i Indianki z plemienia Seminoli. Pomimo, że została wychowana wśród Indian, dzięki matce została chrześcijanką. W obliczu zagrożenia życia Atali matka ślubowała Bogu, że ta pozostanie przez całe życie dziewicą i umierając skłoniła dziewczynę do złożenia ślubów czystości. Dwa lata później Atalia poznaje Chactasa, jeńca Seminoli i zakochuje się w nim. Młodzi uciekają do puszczy, jednak dziewczyna znajduje się w rozterce, nie może pogodzić miłości do mężczyzny z obietnicą daną matce. Wewnętrzne rozdarcie doprowadza do tragedii, Atala popełnia samobójstwo zażywając truciznę. Przed śmiercią pocieszenia udzielił jej żyjący w dziczy zakonnik, ojciec Aubry. Umierająca poprosiła niedoszłego kochanka o przyjęcie chrześcijaństwa.

Artysta przedstawił moment złożenia Atali do grobu, scena rozgrywa się w wejściu do jaskini, gdzie wykopano dół. Odziany w habit ojciec Aubry trzyma ciało zmarłej pod ramionami, załamany Chactas obejmuje Atalię za nogi, jego postać przypomina bardziej greckiego herosa niż Indianina. Lewa strona jaskini jest ciemna, natomiast prawa jasna, na jej ścianie znajduje się napis stanowiący cytat z Księgi Hioba: J’ai passé comme la fleur, j’ai séché comme l’herbe des champs. Przez otwór wejściowy do groty wpadają promienie zachodzącego słońca, które skupiają się na piersi i twarzy zmarłej. Jej biała szata i krzyż w rękach świadczą o niewinności. W oddali widać bujną roślinność i sylwetkę pochylonego krzyża.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Podróż życia - Dzieciństwo


Obraz Thomasa Cole będący pierwszą częścią serii czterech dzieł namalowanych w latach 1839–1842, przedstawiających życie człowieka począwszy od dzieciństwa, poprzez młodość i wiek dojrzały, aż po starość.
Na pierwszym planie widoczny jest strumień wypływający z głębokiej jaskini, znajdującej się w zboczu skalistej i stromej góry, której wierzchołek ginie w chmurach. Z wnętrza jaskini wypływa ozdobiona pąkami i kwiatami łódź, której złoty dziób i boki są pokryte rzeźbami Hor. Sterowana przez anioła łódź wiezie podróżnika, którym jest małe, uśmiechnięte dziecko. Oba brzegi strumienia porasta bujna roślinność i kwiaty. Wschodzące słońce spowija góry i ukwiecone brzegi różowym światłem. Ciemna jaskinia symbolizuje ziemskie pochodzenie człowieka i jego tajemniczą przeszłość. Łódź z Horami, uosabiająca ludzkie myśli związane z podrożą w dół strumienia życia, stanowi motyw rozpoznawczy każdego obrazu cyklu. Różowe światło poranka, bujne kwiaty i rośliny są symbolami radości w początkowym okresie życia. Bliskie brzegi i ograniczony rozmiar przedstawionej scenerii, wskazują na ograniczoność doświadczeń okresu dziecięcego oraz na charakter jego upodobań i pragnień. Symboliczny dla ludzkiego życia jest egipski lotos na pierwszym planie. Wesołość i zdziwienie to emocje charakterystyczne dla okresu dzieciństwa.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Podróż życia - Młodość


Obraz Thomasa Cole będący drugą częścią serii czterech dzieł namalowanych w latach 1839–1842, przedstawiających życie człowieka począwszy od dzieciństwa, poprzez młodość i wiek dojrzały, aż po starość.
Strumień płynie teraz przez krajobraz obejmujący większą przestrzeń i odznaczający się bardziej zróżnicowaną urodą. Wyłaniające się z bujnej roślinności drzewa przesłaniają brzegi strumienia, a zielone wzgórza tworzą podstawę wysokich gór. Małe dziecko z poprzedniego obrazu stało się młodzieńcem, stojącym u progu dojrzałości. Podróżnik jest teraz sam w łodzi i przejął jej stery. Pełen niecierpliwych oczekiwań spogląda na spowity obłokami obiekt architektoniczny – zbudowany w powietrzu zamek, którego kopuły wznoszą się, jedna nad drugą, na odległym nieboskłonie. Stojący na brzegu strumienia Anioł Stróż, z poważnym, ale życzliwym wyrazem twarzy wydaje się życzyć podróżnikowi szczęścia. Malowniczy strumień płynie w kierunku niebiańskiego pałacu, jednak w pewnym momencie nagle skręca i tylko prześwituje pomiędzy drzewami wpadając w końcu z impetem do skalistego wąwozu, w którym znajdzie się podróżnik na następnym obrazie. Na odległych wzgórzach, które wydają się zawracać strumień z jego dotychczas prostego biegu, widać niewyraźną ścieżkę zmierzającą wprost ku podniebnej budowli, będącej celem i pragnieniem podróżnika. Sceneria obrazu – jasny strumień, wyniosłe drzewa, wysokie góry, niezmierzona odległość i przejrzysta atmosfera – kształtują romantyczne piękno młodzieńczych wyobrażeń, kiedy umysł podnosi to, co mierne i pospolite do rangi doskonałości, dopóki doświadczenie nie dostarczy wiedzy na temat tego, co jest prawdziwe. Wybudowany w chmurach imponujący pałac, którego wyniosłe kopuły wydają się być ukazane tylko częściowo, stanowi symbol marzeń młodości i jej aspiracji do chwały i sławy, zaś słabo widoczna ścieżka będzie wskazywać młodości, lekkomyślnej w swym porywczym pędzie, że właśnie rozpoczęła swój strumień życia, i że jej teraźniejszość jest niesiona z nieodpartą siłą i z coraz większą szybkością w drodze do wielkiego oceanu Wieczności.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Podróż życia - Dojrzałość


Obraz Thomasa Cole będący trzecią częścią serii czterech dzieł namalowanych w latach 1839–1842, przedstawiających życie człowieka począwszy od dzieciństwa, poprzez młodość i wiek dojrzały, aż po starość.
Burza i chmury spowijają surowy i ponury krajobraz. Nagie i groźne urwiska wyrastają z upiornego światła. Wezbrany strumień wpada z impetem w dół ciemnego wąwozu. Wirując i pieniąc się w szalonym pędzie zmierza w kierunku oceanu, ledwie widocznego poprzez mgłę i padający deszcz. Burzliwe wody zalewają łódź. Podróżnik jest teraz mężczyzną w średnim wieku; steru łodzi już nie ma, a on sam patrzy błagalnie ku niebu, jakby jedynie pomoc niebios mogła go uratować od otaczających go niebezpieczeństw. Niewzruszony Anioł Stróż siedzi w chmurach obserwując przerażonego podróżnika. W powietrzu unoszą się postacie demonów. Dla okresu dojrzałości charakterystyczne są kłopoty. W dzieciństwie nie ma ciężkich trosk, a w młodości rozpaczliwych myśli. Tak jest tylko wówczas, gdy doświadczenie nauczyło człowieka realiów tego świata. Ciemne tonacje, kolidujące ze sobą detale i powalone przez burzę drzewa nadają obrazowi alegoryczny charakter. Słabo widoczny ocean oznacza kres życia, ku któremu zmierza podróżnik. Postacie demonów symbolizują samobójstwo, pijaństwo i morderstwo, które są pokusami osaczającymi ludzi znajdujących się w skrajnych kłopotach. Skierowane w górę, błagalne spojrzenie podróżnika wskazuje na jego zależność od Siły Najwyższej oraz na to, że jego wiara ocali go od zagłady, która wydaje się nieunikniona.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Podróż życia - Starość


Obraz Thomasa Cole będący ostatnia częścią serii czterech dzieł namalowanych w latach 1839–1842, przedstawiających życie człowieka począwszy od dzieciństwa, poprzez młodość i wiek dojrzały, aż po starość.
Złowieszcze chmury wiszą nad rozległym i północnym Oceanem. Kilka jałowych skał, widocznych poprzez mrok oznacza ostatnie krańce świata. Tworzą one ujście rzeki, a łódź, rozbita przez burze, z połamanymi i zwisającymi postaciami Hor, prześlizguje się po głębokich wodach. Kierowany przez Anioła Stróża, towarzyszącego mu do tej pory jako niewidoczna postać, podróżnik, obecnie starzec, patrzy w górę ku prześwitowi w chmurach, z którego przebija światło chwały, a schodami z obłoków zstępują aniołowie, jakby chcieli powitać go w przystani życia wiecznego. Strumień życia osiągnął już ocean, do którego cały czas zmierzał. Świat na starość jest nieciekawy. Nie ma już na nim żadnej zielonej rzeczy. Połamane i zwisające figury wskazują, że czas prawie dobiegł końca. Łańcuchy cielesnej egzystencji odpadają, a umysł doznaje przebłysków nieśmiertelności. Anioł Stróż, którego obecności aż do tej chwili podróżnik nie był świadom, teraz objawia mu się i z obliczem promieniejącym z radości ukazuje jego zdziwionym oczom sceny, jakich oko śmiertelnika nigdy nie oglądało.