Wystawa Nunizmatyczna

Kraj Koronny

Moderator: Norbert de Catalan

Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Grosz Praski
Srebrna moneta czeska wprowadzona przez Wacława II w 1300 roku. Była bita do 1547 roku. Stała się najpopularniejszą monetą obiegową i przeliczeniową w średniowiecznej, środkowej Europie. W Polsce nazywany również groszem czeskim lub groszem szerokim.
Podstawą jej znaczenia były zasobne złoża srebra w Kutnej Horze, które pozwalały na bicie do kilkunastu milionów groszy rocznie. Żaden inny kraj regionu nie mógł sobie pozwolić na utrzymanie wartości grosza zbliżonej do grosza praskiego. Próba Kazimierza Wielkiego z groszem krakowskim nie udała się. Małe zasoby srebra w Polsce powodowały, że koszt bicia groszy był wyższy, niż możliwa do osiągnięcia wartość rynkowa, którą narzucał grosz praski. Oczywiście również grosz praski ulegał dewaluacji. Waga grosza wynosiła 3,78 g, co odpowiadało 12 denarom małym i stanowiło 1/60 obrachunkowej jednostki – kopy. Początkowo zawierał 3,527 g czystego srebra, sto lat później już tylko ok. 2 g, a na początku XVI w. 1,255 g. Nie zmienił się natomiast nigdy typ grosza praskiego. Na awersie była korona z podwójnym otokowym napisem zawierającym imiona emitentów (królów czeskich) i ich tytuł. W przypadku Władysława Jagiellończyka: WLADISLAVS SECVNDVS DEI GRATIA REX BOEMIE. Na rewersie znajdował się czeski lew otoczony napisem GROSSI PRAGENSES. Nazwa grosz praski pochodziła nie od miejsca bicia monety, którym była Kutna Hora, ale od praskiej grzywny, na której oparta była reforma Wacława II. W XIV wieku grosz praski opanował rynek pieniężny Śląska, Polski i Mazowsza. W XV wieku zdominował również Litwę, Białoruś i Ukrainę. Zdarzają się odkrycia skarbów groszy praskich, liczące kilka tysięcy sztuk tych monet.
Obrazek
Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Półgrosz
Srebrna moneta bita w Polsce, na Litwie i na Śląsku od XIV do XVI wieku (równa 1/2 grosza).
Wprowadzona przez Władysława Jagiełłę w wyniku cyklu reform z lat 1393-1398.
Obrazek
Półgrosz Litewski z 1548 roku
Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Boratynka
Miedziany szeląg Jana Kazimierza bity w Rzeczypospolitej w latach 1659–1668. II wojna północna, czyli w Polsce tzw. potop szwedzki, spowodowała poważny kryzys gospodarczy i monetarny w Rzeczypospolitej. Skarb państwa nie był zdolny wywiązać się ze zobowiązań, szczególnie wobec wojska. Ówczesny zarządca mennicy krakowskiej Tytus Liwiusz Boratini, zaproponował wybicie drobnej monety miedzianej, która miałaby przymusową urzędową wartość srebrnego szeląga czyli 1/3 grosza. Sejm zgodził się na ten projekt, mimo że nowy miedziany szeląg nie miał realnej, kruszcowej wartości trzeciej części grosza czyli 1/90 polskiego złotego.
Wyznaczony urzędowy limit miedzianych szelągów w kwocie 182 291 złotych polskich w mennicy krakowskiej i 817 708 złp dla Korony oraz 1 miliona złp dla Wielkiego Księstwa w mennicy ujazdowskej, otwartej w 1659 specjalnie dla bicia nowych szelągów, Boratini nielegalnie przekroczył. Spotkał się za to z zarzutami w 1662, kiedy to Sejm nakazał wstrzymanie bicia boratynek. Jednak trwające nadal kłopoty skarbu spowodowały, że w 1663 emisję wznowiono i rozszerzono również na mennice litewskie, traktując ją jako jedyny możliwy sposób wyjścia z zapaści skarbu i zapłacenia zaległego żołdu.
Z jednego funta (405 gramów) miedzi Boratini bił 300 szelągów wartych urzędowo 100 groszy. 57 groszy dostawał skarb państwa, resztę brał dzierżawca mennicy. Mimo ogromnych zysków Boratini nadal oszukiwał skarb, bijąc również monety poza limitem, nie dzieląc się w ten sposób z państwem. Ciągle mu to zarzucano, aż w 1666 zamknięto ujazdowską mennicę szelągową. Ostatecznie bicia miedzianych szelągów zaprzestano w 1668. Nazywane od nazwiska Boratiniego boratynkami, miedziane, będące urzędowym fałszerstwem szelągi, pomogły wydobyć się skarbowi państwa z długów. Przyczyniły się jednak do pogłębienia chaosu monetarnego w Polsce (w obiegu funkcjonowały jeszcze w początkach XVIII w.). Przykładowo w 1664 za dukata trzeba było dać 195 groszy w srebrze. W boratynkach teoretycznie tyle samo, ale w rzeczywistości trzeba było wysupłać 270 groszy czyli 810 szelągów. Taka ilość boratynek ważyła ponad kilogram.
Obrazek
Boratynka Koronna
Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Gulden
Złota moneta bita w krajach germańskich od XIV wieku, odpowiednik florena.
Obrazek
Gulden z Moguncji, 1399-1402
Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Escudo
Waluta krajów portugalskojęzycznych, Chile (lata 1960-75, zastąpiona przez peso), Hiszpanii (złote escudo od 1566 do 1833 i srebrne escudo w latach 1864-69, zastąpiona przez pesetę) i Zjednoczonych Prowicji Ameryki Środkowej. 1 escudo zazwyczaj dzieliło się lub dzieli na 100 centavos.
Obrazek
Złote escudo hiszpańskie z XVI wieku
Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Gwinea
Dawna złota moneta angielska (równa 21 szylingom). Początkowo była równa 20 szylingom. Bicie rozpoczęto za rządów króla Karola II 6 lutego 1663 roku. Początkowo ważyła 8,47 grama złota próby 0,9166 (11/12 jak określano to wtedy w Anglii), co dawało około 7,76 grama czystego złota, jednak wzrost wartości złota sprawił, że zmniejszono wagę do 8,38 grama tej samej próby, co dawało około 7,68 grama czystego złota. Potem ustalono wartość monety na 21 szylingów. Ostatnie bicie tej monety miało miejsce w 1813 roku. Gwinea stała się później zwyczajową nazwą na wartość obrachunkową 21 szylingów (1,05 funta szterlinga). W gwineach podawało się zwyczajowo ceny towarów luksusowych, usług prawniczych czy lekarzy prywatnych, służyły jako jednostka obrachunkowa wśród wyższych warstw społeczeństwa brytyjskiego (w gwineach określano np. wysokość uposażenia dla służby domowej). Po przejściu brytyjskiego systemu monetarnego na system dziesiętny gwinea jako jednostka obrachunkowa straciła na znaczeniu (zniknął m.in. szyling), ale obecnie rzadko używana rozumiana jest jako 1 funt i 5 pensów. Nazwa wywodzi się z faktu, iż większość tych złotych monet bito ze złota z Wybrzeża Gwinejskiego w Afryce. Obrazek
Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Talar
Duża moneta srebrna o znacznej wartości. Bita od końca XV wieku w Czechach. Począwszy od połowy XVIII wieku system monetarny w Prusach był oparty na talarze dzielącym się na grosze. Do 1821 roku istniały dwa równoległe podziały talara: 1 talar = 24 dobre grosze lub 1 talar = 30 srebrnych groszy. Ostatecznie po ujednoliceniu w 1821 roku pozostał tylko podział na 30 srebrnych groszy, który został wyparty w 1871 roku przez markę niemiecką. Talara bito również w Rzeczpospolitej za czasów Stefana Batorego.
Obrazek
Talar Stefana Batorego z 1585 r.
Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Dublon
Złota moneta hiszpańska bita od XVI do XIX wieku. (równa 2 pistolom).
Obrazek
Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Luidor
Złota moneta francuska. Wzorowana na hiszpańskich pistolach, bita od 1640 (Ludwik XIII) do 1791 roku. Miała masę od 6,84 do 7,28 g złota. Na awersie monety umieszczano głowy lub popiersia panujących królów francuskich. Ostatnie luidory, wybite w 1791 roku, nosiły nazwę ludwik konstytucyjny - były one używane także w Niemczech.
Obrazek
Luidor Ludwika XVI (1789)
Awatar użytkownika
Bruno Petrowicz Catalan Stempel
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Osoba spokrewniona z Rodziną Królewską
Posty: 1240
Rejestracja: 28 sie 2020, 12:17
Lokalizacja: Zamek Bracz

Medale Pamiatkowe

Odznaczenia

Re: Wystawa Nunizmatyczna

Post autor: Bruno Petrowicz Catalan »

Rubel
Jako jednostka monetarna znany był już od XIII wieku, początkowo w Nowogrodzie Wielkim, był odpowiednikiem grzywny (nowogrodzkiej) srebra, emitowanym w postaci srebrnych sztabek i odpowiadał 200 diengom. Później pozostał jedynie jako jednostka obrachunkowa, równa nadal 200 diengom, a od 1534 roku 100 kopiejkom. Dopiero Aleksy I Romanow wybił w 1654 roku monetę talarową o wartości rubla. Na stałe jako moneta pojawił się od 1704 roku, w wyniku reformy pieniężnej Piotra Wielkiego.
Obrazek
ODPOWIEDZ

Wróć do „Korona Królestwa Agurii”