Organizacja Jednostek Wojskowych

[Bruno Petrowicz Catalan]

Organizacja Jednostek Wojskowych

Na strukturę organizacyjną wojsk wpływają dwa podstawowe założenia. Po pierwsze – jak najskuteczniejsze prowadzenie działań wojennych. Po drugie – stworzenie i utrzymanie jak najsprawniejszego narzędzia dla tych działań, czyli sił zbrojnych. Współpraca wewnątrz nich jest niezbędna i najlepiej gdy łączą te funkcje w jednym dowództwie. Tak też jest na niskich szczeblach dowodzenia – taktycznych. Jednak przy większych zgrupowaniach wojsk, bardzo często stosuje się wyraźny rozdział tych kompetencji (często pod wpływem polityki). Istnieją więc dowództwa zajmujące się wyłącznie prowadzeniem walk (związki operacyjne) jak i dowództwa skoncentrowane na pracy administracyjnej (okręgi wojskowe). W momencie zagrożenia wojną powyższe kompetencje łączy się w jednym dowództwie - związki operacyjne otrzymują kompetencje okręgów wojskowych. Istnieją jednak państwa, które tego podziału nie uznają.

Obecnie podział organizacyjny jednostek wojskowych nie różni się od w/w. zasad i wygląda następująco:

Związki operacyjne
Armia / okręg obrony powietrznej, (ok. 45-150 tys żołnierzy);

Związki taktyczne
Korpus / okręg wojskowy, (ok. 15-45 tys żołnierzy);
Dywizja (ok. 5-15 tys żołnierzy);
Brygada (ok. 3-6 tys żołnierzy);

Oddziały
Pułk / Półbrygada (ok. 900-2100 żołnierzy);

Pododdziały
Batalion / Dywizjon, (ok. 300 - 700 żołnierzy);
Kompania / Bateria / Eskadra / Szwadron (ok. 60-110 żołnierzy);
Pluton (ok. 9-45 żołnierzy);
Drużyna / Działon / Załoga, (ok. 3-15 żołnierzy);

[Bruno Petrowicz Catalan]

Armia
Związek operacyjny o różnej strukturze organizacyjnej, składający się z dowództwa, kilku korpusów lub dywizji zasadniczego dla danego związku rodzajów wojsk oraz związków taktycznych i oddziałów zapewniających dowodzenie, a także zabezpieczenie operacyjne, materiałowe i techniczne działań całości jego sił.

Korpus
Wyższy związek taktyczny składający się z kilku dywizji lub brygad określonego rodzaju wojsk oraz związków taktycznych i oddziałów, przeznaczonych do zabezpieczenia działań całości jego sił; wchodzi zwykle w skład związku operacyjnego, niekiedy może działać samodzielnie.

Dywizja
Podstawowy związek taktyczny różnych rodzajów sił zbrojnych składający się zazwyczaj z pułków lub brygad różnych rodzajów wojsk (typowych dla danego rodzaju sił zbrojnych) przeznaczonych do prowadzenia walki oraz oddziałów i samodzielnych pododdziałów przeznaczonych do zabezpieczenia bojowego działań, zapewnienia zaopatrzenia materiałowego i utrzymania w gotowości bojowej sprzętu technicznego jednostek dywizyjnych. Skład organizacyjny dywizji jest zazwyczaj stały. Dywizja działa przeważnie w składzie armii lub korpusu, może również wykonywać niektóre zadania samodzielnie.

Brygada
Najmniejszy związek taktyczny stanowiący w wielu armiach podstawową jednostkę bojową wojsk lądowych o wielkości pośredniej między pułkiem a dywizją. Dzieli się na pułki lub bataliony. Występuje również w innych rodzajach sił zbrojnych. Współczesna brygada składa się z batalionów i kompanii różnych rodzajów wojsk i służb. Jest ona jednostką prowadzącą walkę broni połączonych. Dowódca brygady kieruje działaniami batalionów lub zgrupowań taktycznych tworzonych na bazie batalionu.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Pułk
Jednostka wojskowa w różnych rodzajach wojsk, pełniąca funkcje administracyjne, szkoleniowe i logistyczne (kwatermistrzowskie). Pułk jest oddziałem taktycznym złożonym z dowództwa, sztabu, kwatermistrzostwa, kilku pododdziałów (batalionów, dywizjonów, kompanii, baterii, eskadr) określonego dla danego pułku rodzaju wojsk oraz z pododdziałów przeznaczonych do zabezpieczenia działań pułku. Pułk jest jednostką samodzielną pod względem administracyjnym i gospodarczym, ma też własny sztandar. W zależności od przeznaczenia istnieją pułki piechoty, pułki zmechanizowane, pułki czołgów, pułki artylerii. Pułk piechoty składa się z reguły z 3 batalionów, a pułk artylerii – z 3 dywizjonów.Najczęściej pułk stanowi część związku taktycznego (brygady lub dywizji), ale może także występować samodzielnie.

Batalion
Jednostka organizacyjna wojska, mniejsza od pułku – ok. 300-700 żołnierzy (czasem więcej niż 700).

Kompania
Pododdział wojska liczący od 60 do 110 żołnierzy, podoficerów i oficerów. Składa się zazwyczaj z pododdziału dowodzenia, 3-4 plutonów zasadniczego rodzaju wojsk, ewentualnie plutonu wsparcia. Zazwyczaj trzy, rzadziej dwie lub cztery kompanie wchodzą w skład batalionu. Kompanie czasami mogą wchodzić w skład pułku, a nawet brygad czy dywizji (jak np. kompania zaopatrzenia, obsługi). Obecnie w większości armii świata, etatowym dowódcą kompanii (baterii) jest oficer w stopniu kapitana.

Pluton
Pododdział w składzie 2-5 drużyn, działonów, sekcji lub załóg wozów bojowych. Występuje we wszystkich rodzajach wojsk. Wchodzi najczęściej w skład kompanii, baterii albo szwadronu. Niekiedy występuje samodzielnie na szczeblu batalionu (dywizjonu) lub pułku. Może mieć jednorodną strukturę organizacyjną (gdy składa się z drużyn jednego rodzaju) albo składać się z drużyn o różnej organizacji i przeznaczeniu. Jest podstawową jednostką w szkoleniu, odpowiednikiem klasy w szkole albo grupy na studiach. Przeważnie jest to najmniejszy pododdział etatowo dowodzony przez oficera.

Drużyna
Najmniejszy pododdział występujący w większości rodzajów wojsk. Jest przeznaczona do prowadzenia walki albo zabezpieczenia działań bojowych. W artylerii jej odpowiednikiem jest działon, w wojskach zmechanizowanych i pancernych - załoga wozu bojowego, w niektórych jednostkach rakietowych, łączności i logistycznych - obsługa wozu, urządzenia lub agregatu, a w kawalerii - sekcja. W zależności od rodzaju wojsk, ich przeznaczenia i funkcji, stan liczebny drużyny wynosi 3-15 osób.