Prace i sprzęt saperski

[Bruno Petrowicz Catalan]

Prace Saperskie

Wojsko wykonuje prace saperskie w celu:
a) w natarciu - ukrycia swoich działań przed nieprzyjacielem, zaskoczenia nieprzyjaciela, ułatwienia posuwania się i przyśpieszenia tempa natarcia swojej piechoty, czołgów, artylerii, zachowania trwałości szyków bojowych w wypadku przeciwuderzeń nieprzyjaciela;
b) w obronie - wzmocnienia terenu tak, by zatrzymać swoim ogniem czołgi i piechotę, nieprzyjaciela i zadać im jak największe straty; chronienia siebie i broni przed ogniem KM, moździerzy, artylerii, lotnictwa i czołgów nieprzyjaciela, zdezorganizowania nacierających oddziałów nieprzyjaciela i zadania im strat.

Powodzenie działań bojowych w dużej mierze zależy od terenu, który może ułatwić lub utrudnić wykonanie zadania bojowego. Prace saperskie przystosowują teren do walki w celu ułatwienia działań bojowych własnych i utrudnienia manewru i posuwania się nieprzyjaciela. Umiejętnie i w odpowiednim czasie wykonane prace saperskie (proste przez piechotę, a bardziej skomplikowane przez wojska saperskie) są koniecznym warunkiem zapewnienia powodzenia działań bojowych piechoty we wszystkich rodzajach walki.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Prace saperskie wykonywane przez piechotę

Każdy żołnierz powinien dobrze znać prace saperskie, by móc rozpoznawać przeszkody i stanowiska ogniowe nieprzyjaciela, umiejętnie wykorzystywać teren i wykonać je w różnych warunkach i sytuacjach bojowych. Prace saperskie piechota wykonuje przy pomocy sprzętu i materiału saperskiego etatowego, wykorzystując jednak przede wszystkim środki miejscowe i materiał podręczny.

W natarciu:
1) okopać się i zamaskować na podstawie wyjściowej;
2) przy wyjściu na linie ogniowe i podstawę szturmową - umiejętnie przystosować się do terenu, przestrzegać maskowania, wykrywać i pokonywać przeszkody, okopywać się, wykorzystywać do walki przedmioty terenowe (leje, rowy, pojedyńcze budynki itd.);
3) W rowach strzeleckich i łącznikowych oraz w głębi obrony nieprzyjaciela - oznaczać wykryte miny, pokonywać przeszkody, blokować i niszczyć umocnienia ogniowe, wykorzystywać do walki stanowiska ogniowe nieprzyjaciela ;
4) na zdobytych liniach - szybko umacniać się, wykorzystując teren, przedmioty terenowe, przeszkody i umocnienia obronne nieprzyjaciela, budując proste zapory i umocnienia polowe;
5) przy pokonywaniu rzek - wyszukiwać i urządzać do przeprawy brody, przeprawiać się wpław, wykorzystywać podręczne i etatowe środki przeprawowe.

W obronie:
1) rozwijać i doskonalić system rowów; rowy strzeleckie, rowy łącznikowe, rowy przeciwlotnicze, punkty obserwacyjne;
2) budować mniej skomplikowane przeszkody przeciwczołgowe i przeciw piechocie;
3) stale maskować swoje rozmieszczenie, sprzęt, stanowiska i będące w budowie prace umocnieniowe;
4) przystosowywać do obrony przedmioty terenowe i osiedla. Piechota będąca w obronie również bierze udział w pracach saperskich zapewniających manewr i przeciwuderzenie.

Prócz tego we wszystkich rodzajach walki, w zależności od sytuacji i czasu, piechota obowiązana jest:
1) przygotować materiał do prac saperskich ;
2) naprawiać drobne uszkodzenia i budować objazdy zniszczonych odcinków dróg;
3) na błotnistych odcinkach terenu budować groble i prowizoryczne drogi dla kolumn celem umożliwienia przejścia dla siebie i towarzyszących taborów;
4) naprawiać istniejące i budować nieduże mosty z materiałów podręcznych dla własnych potrzeb;
5) zaopatrywać się w wodę i budować pomieszczenia mieszkalne i gospodarcze.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Prace saperskie wykonywane przez oddziały saperskie

Bardziej skomplikowane prace saperskie wykonują oddziały saperskie, wykorzystując posiadany sprzęt i materiał saperski. Wojska saperskie usuwają przeszkody, budują sztuczne przeszkody wszystkich rodzajów, blokują i niszczą umocnienia ogniowe i punkty oporu nieprzyjaciela, budują drogi wojenne, budują i utrzymują przeprawy mostowe i pontonowe ze sprzętu etatowego i z materiałów podręcznych, minują i niszczą obiekty wojskowe na tyłach nieprzyjaciela, budują umocnienia obronne i przeprowadzają maskowanie jednostek wojskowych i dużych obiektów oraz organizują i kierują skomplikowanymi pracami saperskimi w oddziałach piechoty.

Dowódcy oddziałów i pododdziałów piechoty powinni zawsze pamiętać o znaczeniu prac saperskich. Prace saperskie dobrze rozmieszczone i wykonane zapewniają powodzenie walce. Dowódcy piechoty ponoszą pełną odpowiedzialność za tę pracę i obowiązani są organizować i kierować nią.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Sprzęt saperski przenośny

Dla wykonania prac saperskich piechota zaopatrzona jest w sprzęt saperski przenośny i przewoźny. Sprzęt saperski przenośny, w warunkach bojowych tak samo jak karabin, powinien znajdować się zawsze przy żołnierzu. Do niego należą: łopatka piechoty i toporek



Sprzęt saperski przenośny.
A - łopatka piechoty: 1 - koncha, 2 - trzonek, 3 - obsada, 4 - pierścień ściskający;
B - toporek: 1 - ostrze, 2 - obuch, 3 - trzonek.
Wymiary łopatki piechoty i łopaty saperskiej należy znać na pamięć i posługiwać się nimi jako miarą. Sprzęt powinien być zawsze ostry. Każdy żołnierz odpowiada za sprawność sprzętu i obowiązany jest troskliwie dbać o niego. Po pracy sprzęt saperski wyczyścić, wytrzeć na sucho i lekko natłuścić. W czasie zimna sprzęt czyścić po wypotnieniu.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Sprzęt saperski przewoźny

Sprzęt saperski przewoźny przewozi się na wozach taborowych i dostarczany jest na miejsce pracy na specjalny rozkaz. Do niego należą: łopata saperska, topór, oskard, łom, piła poprzeczna i nożyce do cięcia drutu.



Sprzęt saperski przewoźny
A - łopata saperska: 1 - koncha, 2 - trzonek, 3 - obsada, 4 - pierścień ściskający, 5 - wkrętka zapasowa (umieszczona na końcu trzonka);
B - topór: 1 - ostrze, 2 - obuch, 3 - trzonek, C - oskard; D - nożyce do cięcia drutu; E - łom; F - piła poprzeczna.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Materiały saperskie

Grunty (ze względu na ich twardość i trudność wykonywania w nich pracy) dzielimy na lekkie, średnie i ciężkie. Do lekkich zalicza się piasek i ziemia sypka; do średnich ziemia urodzajna (rola) piaszczysta i gliniasta; do ciężkich glina, grunt kamienisty, skalisty i inne w których prace przeprowadza się przy pomocy oskardów i łomów.
Wydajność kopania ziemi sprzętem saperskim i niezbędna grubość przedpiersia do ochrony przed zwykłymi i przeciwpancernymi pociskami przy strzelaniu z CKM z odległości 100 metrów jest zależna od gruntu z którego jest on wykonany:
1) Ziemia uprawna (czarnoziem) - sypana 120 cm, ubita 90 cm.
2) Grunt gliniasty - sypany 160 cm, ubity 40 cm
3) Grunt piaszczysty - sypany 90, ubity 30 cm
4) Grunt kamienisty (Żwirowo-piaszczysty) - sypany 40 cm, ubity 20 cm.



Przedpiersie i jego ochronna grubość.
A - z ziemi nasypanej, B - z ziemi ubitej.
Jako materiału do budowy umocnień terenu oraz do innych prac saperskich, prócz ziemi używa się: darninę, worki z ziemią, materiał drzewny, drut gładki, drut kolczasty, klamry, śruby i gwoździe. W osiedlach do prac saperskich często używa się materiału otrzymanego z rozebranych i zburzonych budynków (cegła, gruz szyny).

[Bruno Petrowicz Catalan]

Darnina - górna warstwa ziemi zrośnięta korzeniami trawy. Darninę można ciąć pojedyńczymi kawałkami (cegiełki), lub w rodzaju maty. Darninę używa się do maskowania przedpiersi i nasypów oraz do odziewania zboczy przedpiersi i ochronnych warstw umocnień polowych.



Danina i jej przygotowanie;
A - cięcie darniny w postaci cegiełek; 1 -kołeczki, 2 - linia nacięcia.
B - cięcie darniny w postaci maty; 1 -mata zwijana w rulon, 2 - rzemień,
C - wycięta cegiełka darniny.
Czas przygotowania 90 cegiełek - 2 ludzi - 1 godz.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Worki z ziemią, uszyte z grubego materiału i napełnione ziemią lub lepiej piaskiem, używa się do umocnienia i budowy przedpiersi, strzelnic, do umocnienia okien i drzwi budynków przystosowanych do obrony. Waga worka napełnionego ziemią wynosi 16 kg.



Worek do piasku napełniony ziemią.
Czas napełniania ziemią 30 - 40 worków (z zawiązaniem) 2 ludzi - 1 godz.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Materiał drzewny używany jest w rozmaitej formie :
1. chrust o średnicy w grubszym końcu nie większej niż 3 cm i długości 2 - 3 m, przygotowuje się wiązkami o wadze około 16 kg; lepszy chrust - długie giętkie wiązki wierzby (wiklina), olchy, leszczyny i brzozy;
2. żerdzie o średnicy mniejszej niż 12 cm w grubszym końcu, długości 4 - 6 m;
3. kopalniaki o średnicy od 8 -17 cm, długości 4 - 6 m;
4. okrąglaki o średnicy ponad 13 cm w cieńszym końcu, o długości do 6,5 m;
5. połowizny z okrąglaków przerżniętych wzdłuż na pół;
6. kantówki szerokości 11 - 22 om, grubości 15 - 30 cm, długości 6,5 m;
7. deski (dyle) o grubości 2 - 10 cm;
8. opoły.

[Bruno Petrowicz Catalan]

Drut gładki - używa się do kotwiczenia odziania wykopów i nasypów, do umocowywania drewnianych części lekkich mostów i budowli polowych przy budowie sztucznych przeszkód oraz do prac maskowania.


Drut kolczasty - przeznaczony jest do budowy sztucznych przeszkód drutowych. Zwój drutu kolczastego podwójnego waży około 50 kg, pojedynczego - 35 kg. W każdym zwoju podwójnego drutu kolczastego jest 340 metrów, a pojedynczego 400 metrów. Do przymocowania drutu kolczastego do kołków służą druciane skobelki. Na kg wchodzi 60 - 80 skobelków. Zużycie skobelków Przy drucie podwójnym wynosi 6% wagi drutu, przy pojedynczym 8%.


Drut kolczasty i skobelek.
A - Zwój drutu. B - Rodzaje drutu, 1 - podwójny splot, 2 - pojedynczy splot.